Kia tairangatia te Tiriti o Waitangi me te ōritetanga Māori e angitu ai ngā ākonga i Te Pūkenga

Ki tā tētahi pūrongo hou ko te tairanga i ngā otinga mō te Māori me te whakatinanatanga o Te Tiriti o Waitangi he tino take e angitu ai te ākonga i roto i Te Pūkenga ā muri atu i Hanuere 2023

Ko te Pūrongo o Te Pae Tawhiti te kaupapa whānui rawa e pā ana ki te Tiriti o Waitangi me te mahi huritao i kawea i roto i te rāngai mātauranga ahumahinga, ā, mohoa noa nei. E wātea ana te ataata whāpoto i konei.

“Kua whai wā te rāngai ki te āta huritao i a ia anō mā te tirohanga o Te Tiriti o Waitangi. Ka hua ake i tēnei kaupapa ētahi mahi papai ka tuarihia ki te rangai – me ngā āhuatanga hei arotahi mā tātou e whakapiki i tō mātou kaha,” te kī a Ana Morrison, Kaiwhakahaere Mātāmuri, Whakahoatanga me te Ōritetanga.

Ko ngā mahi kei te kawea kētia puta noa i te rāngai, tērā e āta whakahāngaitia kia kaha ai ōna pānga, ko:

• te tuari huarahi rautaki, ngā tauira o te whakaaetanga mana ōrite, o te kaitiakitanga takirua me ngā hapū me ngā iwi hoki
• te mahitahi i ngā rohe me ngā iwi, ngā kaituku hauora, pāpori, mātauranga Māori
• te whai huarahi kotahi ki te angitu me te hauora o te ākonga Māori, me ngā ratonga Kaupapa Māori
• te kaha, te mana hoki o ngā kaiārahi Māori i roto i ngā mahi kaitiakitanga, whakahaere hoki

 I tautohua e te pūrongo ētahi tino wāhi whakatipu, pērā i:

• te anganui ki te kaikiri me te whakatoihara e kitea tonutia ana i te pūnaha
• te whai kia ōrite ngā tikanga whakarite whakahoatanga me te tangata whenua
• te anganui ki ngā tikanga whakaiti i te tirohanga Māori me ngā ratonga Kaupapa Māori
• te whakarite kia āhei ai te tautoko a te pūnaha whānui mō te mahi ngātahi
• te tiaki, te pupuri me te whakaniko i ngā whakahoatanga o tēnei wā

E hāngai pū ana ēnei kitenga ki Te Rito - Te Pūrongo Kitenga Mai i Ngā Ākonga, ā, mā ēnei pūrongo e rua e hāpai ngā mahi e angitu ai te ākonga. Ko ētahi kitenga mai i Te Rito e mea ana:

he mea pōnānā te ara ki te ako – mā te wawe o te ārahi tika, te whai wāhi ki ngā piatanga, te māmā o te whakauru me te whakawhanaungatanga e mauritau ai te ākonga

• mā te wawe o te whakarite tautoko mō te whānau, kia hāngai, kia takitahi, ka kapi ai ngā hiahia katoa, e ū ai te ākonga ki te ara tika
• mā te rongo me te kite i te whanaungatanga me te manaakitanga, ngā hononga pai ki ngā kaimahi, kaitukumahi, me te whakawhiti whakaaro me ngā kaitautāwhi, ngā tuākana ka tau ai te mauri.
• He mea whānui te whai otinga angitu mō ngā ākonga Māori atu i te whiwhinga takitahi. Ko te oranga ā-whānau, ā-hapori tētahi wāhanga o te angitu takitahi.

“Ka whakaumu mātou i ō nāianei āhuatanga kia tuku otinga ōrite mō te Māori. Kei a tātou tētahi kaupapa hirahira rawa kia hanga i tētahi hapori mātauranga ahumahinga ā-motu e mahi ngātahi ana ki tuku whakaakoranga e tipu ora ai te Māori” tā Ana kī.

Mā ēnei kitenga e hāpai, e whakaawe hoki i ngā mahi puta noa i Te Pūkenga, tae atu ki āna tikanga mahi hou. Ka haere tonu te mahi pūrongo hei aroturuki, hei whakamārama hoki i tā mātou ahunga ki te hiranga Te Tiriti o Waitangi.

“Mā ngā mahi ka hua mai i tēnei pūrongo e mātua waihanga ai mātou i tētahi whakahaere e noho haepapa ana ōna tāngata ki ngā hiahia o ngā ākonga Māori, kia pai ake hoki ngā otinga mō rātou anō, ō rātou whānau, hapū, iwi, i runga i te mahitahi me ngāi Māori,” tā Ana kī.

Nā te whakarite ko Te Tiriti o Waitangi hei tūāpapa, ko te ākonga me tōna whānau hei pūtake, ka noho tuwhera tonu a Te Pūkenga ki ngā ākonga, ā, ka whakaea tonu i ngā hiahia o ngā kaitukumahi.

E wātea ana te ataata whāpoto i konei, ā, me Te Pūrongo Tirohanga Whānui o Te Pae Tawhiti i konei.